Cmentarz został założony pomiędzy 1815 a 1821 rokiem. Pierwotnie miał mniejszą powierzchnię, jednakże w II połowie XIX wieku został powiększony o tereny przylegające od strony północnej. Cmentarz formalnie zamknięto w 1914 roku. Nadal jednak odbywały się pojedyncze pochówki w grobach rodzinnych, ostatnie miały miejsce w latach 30. XX wieku. Liczba osób pochowanych na cmentarzu pozostaje nieznana.
Kwatera prawosławna powstała najprawdopodobniej pomiędzy rokiem 1826 a 1843. Najstarszy ze znanych nagrobków prawosławnych, a w zasadzie metalowy krzyż z wypisaną datą, pochodził z 1843 roku (nie zachował się). W miejscu tym grzebano rosyjskich żołnierzy i urzędników oraz zmarłych członków ich rodzin, przede wszystkim żołnierzy Straży Pogranicznej oraz małe dzieci. Według Ireneusza Cieślika w kwaterze prawosławnej pochowano około 200–300 osób.
Na cmentarzu znajduje się grób pułkownika Francesco Nullo, bohatera walk o zjednoczenie Włoch, który pospieszył Polsce z pomocą podczas powstania styczniowego i poległ 5 maja 1863 roku w bitwie pod Krzykawką. Obok mogiły Francesco Nullo znajdują się groby dwóch innych powstańców poległych w tej bitwie. Olkuski cmentarz to historia miasta zapisana w grobach. Spoczywają tu między innymi burmistrz Olkusza Aleksander Kujawski, uczestnicy powstania listopadowego – Roman Bukowski i Brunon Zbyszewski, czy założyciel i pierwszy naczelnik olkuskiej straży pożarnej Edward Chmielewski. Przy wejściu na teren cmentarza umieszczona jest kamienna tablica oznaczająca miejsce, w którym pochowano szczątki zakonników – augustianów, przeniesione z krypt klasztoru wyburzonego na początku XIX wieku. Cmentarz jest podzielony kamiennym murem, odgradzającym część prawosławną. Na murze zamienionym w Ścianę Pamięci od przeszło dwudziestu lat umieszczane są tablice upamiętniające olkuszan poległych podczas wojen i powstań narodowych. Na olkuskim Starym Cmentarzu znajduje się pomnik poświęcony mieszkańcom ziemi olkuskiej zamordowanym w hitlerowskich więzieniach i obozach koncentracyjnych, pomnik „Pieta Katyńska”, a także popiersie Petera Westena (1875 – 1934), który w 1907 roku założył w Olkuszu fabrykę naczyń emaliowanych. Przy wejściu na cmentarz, staraniem władza miasta została umieszczona tablica z planem nekropolii.
W 2005 roku na cmentarzu odsłonięto pomnik upamiętniający mieszkańców powiatu olkuskiego pomordowanych w niemieckich więzieniach, obozach koncentracyjnych i obozach zagłady.
Grób Francesco Nullo
Stary Cmentarz w Olkuszu
Stary Cmentarz w Olkuszu
Stary Cmentarz w Olkuszu
Polecana bibliografia: