Szlak Zabytków Techniki - Jura Krakowsko-Częstochowska

Szlak Zabytków Techniki

Szlak Zabytków Techniki województwa śląskiego to najbardziej interesująca trasa turystyki industrialnej w Polsce, to tematyczny szlak turystyczno-kulturowy, łączący najważniejsze i najciekawsze pod względem walorów turystycznych, historycznych i architektonicznych obiekty związane z dziedzictwem przemysłowym.

Chorzów, Szyb Prezydent, fot. T. Gębuś

Mysłowice, Centralne Muzeum Pożarnictwa, fot. T. Gębuś

Ruda Śląska, Kolonia robotnicza Ficinus, fot. T. Gębuś

Obiekty

Obecnie w jego skład wchodzą 41 obiekty związane z tradycją górniczą, hutniczą, energetyką, kolejnictwem, łącznością, włókiennictwem, produkcją wody oraz przemysłem spożywczym. To istniejące muzea, zamieszkałe kolonie robotnicze, działające zakłady pracy.

Częstochowa, Muzeum Górnictwa Rud Żelaza, fot. T. Gębuś

Rudy, Zabytkowa Stacja Kolei Wąskotorowej, fot. T. Gębuś

Co można zobaczyć?

W tych autentycznych miejscach można niemal „dotknąć historii”.

Chcesz przejechać się kolejką wąskotorową? Sprawdzić jak pracowano pod ziemią? Produkowano czystą wodę? Drukowano prasę? Warzono piwo?
Zwiedzaj Szlak Zabytków Techniki .

Co roku w czerwcu organizowane jest święto Szlaku Zabytków Techniki – Industriada - jednodniowy festiwal odbywający się w kilkudziesięciu śląskich miastach i obiektach na Szlaku. Impreza z każdym rokiem zyskuje większy rozgłos.

Katowice, Giszowiec, fot. T. Gębuś

Katowice, Nikiszowiec, fot. T. Gębuś

Tychy, Muzeum Tyskich Browarów Książęcych, fot. T. Gębuś

Żywiec, Muzeum Browaru Żywiec, fot. T. Gębuś

Więcej na: www.zabytkitechniki.pl

Data dodania: 21.10.2013

Agnieszka Łach ŚOT

Obiekty na szlaku

Centralne Muzeum Pożarnictwa

Mysłowice

Początki Centralnego Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach sięgają roku 1974, kiedy powstał Społeczny Komitet Organizacyjny Muzeum. Już po roku można było oglądać ekspozycję ulokowaną w budynku dawnego więzienia policyjnego. Obecną swą siedzibę muzeum zajmuje od początku lat 90. ubiegłego stulecia. Wszystkich z pewnością zainteresuje wspaniała kolekcja sprzętu strażackiego, mundurów, odznaczeń i medali, sztandarów, archiwaliów i wielu innych zabytków.

Galeria Sztuki Współczesnej Elektrownia

Czeladź

Galeria „Elektrownia” w Czeladzi zajmuje budynek dawnej elektrowni największego i najnowocześniejszego przed stuleciem zakładu przemysłowego w tym mieście - kopalni węgla kamiennego „Saturn”. Gmach został zbudowany z cegły, w charakterystycznym na przełomie XIX i XX wieku (dla budownictwa przemysłowego) stylu, według projektu znakomitego polskiego architekta, Józefa Piusa Dziekońskiego. W środku warto zobaczyć wystawy plastyczne oraz oryginalne turbiny, pulpit sterowniczy czy potężne koło zamachowe.

Galeria Szyb Wilson

Katowice

W położonej na wschód od centrum miasta dzielnicy Katowic, Janowie, odnajdziemy największą prywatną galerię sztuki w Polsce – umiejscowiono ją w budynkach dawnej cechowni i łaźni szybu „Wilson” na terenie Kopalni Węgla Kamiennego „Wieczorek”. Galeria może się pochwalić powierzchnią wystawienniczą liczącą prawie 2500 metrów kwadratowych! Otwarli ją Monika Paca i Johann Bros, zapraszając do współpracy grono plastyków, muzyków, aktorów i innych twórców oraz miłośników sztuki współczesnej.

Górnośląskie Koleje Wąskotorowe

Bytom

W wagonikach Górnośląskich Kolei Wąskotorowych (GKW) możemy obecnie odbyć przejażdżkę z Bytomia do Miasteczka Śląskiego – wsiadamy na dworcu Bytom Karb Wąskotorowy, a wysiadamy w pobliżu zalewu Nakło–Chechło. Mało kto zdaje sobie sprawę z tego, że to najstarsza czynna linia kolei wąskotorowej na świecie. Jej pierwsze odcinki uruchomiono już w 1853 roku. W następnych dziesięcioleciach na Górnym Śląsku powstała sieć połączeń, która w najlepszym okresie liczyła blisko 250 km.

Kopalnia Ćwiczebna Muzeum Miejskiego "Sztygarka"

Dąbrowa Górnicza

Kopalnia Ćwiczebna zlokalizowana jest w południowo-wschodniej części obszaru górniczego dawnej kopalni węgla „Paryż” w Dąbrowie Górniczej, w sąsiedztwie ulic Górniczej i Legionów Polskich. W jej pobliżu, na łagodnym stoku nachylonym w kierunku północno-wschodnim, znajduje się niewielki skwer z pomnikiem Stanisława Staszica.

Muzeum Browaru Żywiec

Żywiec

Arcyksiążęcy Browar w Żywcu należy do najbardziej znanych i utytułowanych producentów piwa w Polsce. Historia zakładu rozpoczęła się w połowie XIX wieku, kiedy decyzję o jego budowie podjął ówczesny właściciel dóbr żywieckich, arcyksiążę Albrecht Fryderyk Habsburg. Do dziś zachowało się wiele pierwotnych budowli fabrycznych, zaprojektowanych przez Karola Pietschkę. Nowoczesnymi rozwiązaniami zaciekawia Muzeum Browaru Żywiec, w którym poznamy dzieje zakładu oraz proces produkcji piwa.

Muzeum Chleba, Szkoły i Ciekawostek

Radzionków

Muzeum Chleba, Szkoły i Ciekawostek w Radzionkowie to instytucja powstała z kolekcjonerskiej namiętności jednego człowieka – Piotra Mankiewicza. Po latach gromadzenia zbierackich osobliwości, w 2000 roku postanowił pokazać je szerszej publiczności. W muzeum najważniejszy jest chleb – od procesu jego powstawania do obecności w szeroko pojętej kulturze. Od niedawna właściciel muzeum poszerzył jego zakres tematyczny o pamiątki szkolne i... inne różności.

Muzeum Drukarstwa

Cieszyn

Muzeum to kompletna stara drukarnia typograficzna, gdzie zachował się charakterystyczny klimat dawnych czasów. To jedyne takie miejsce w Polsce, gdzie cały zgromadzony sprzęt jest w pełni sprawny. Można tu zobaczyć nie tylko różne maszyny i urządzenia, ale też poznać ich zastosowanie w dawnych drukarniach.

Muzeum Energetyki

Łaziska Górne

Muzeum Energetyki w Łaziskach Górnych zostało założone przez entuzjastów tej dziedziny przemysłu, w 2003 roku. Ekspozycję, liczącą kilka tysięcy eksponatów, urządzono w Elektrowni Łaziska, w gmachu dawnej rozdzielni z 1928 roku. Zwiedzający może podziwiać bogatą kolekcję liczników energetycznych, maszyn i urządzeń, dokumentów i fotografii, a nawet zobaczyć jak świeci oryginalna żarówka, wynaleziona przez Thomasa Edisona.

Muzeum Górnictwa Rud Żelaza

Częstochowa

Muzeum Górnictwa Rud w Częstochowie jest jedynym w Polsce miejscem, w którym można zapoznać się z tradycyjnymi metodami wydobycia rudy żelaza, w naturalnych warunkach. Znajduje się ono w podziemnych korytarzach, wydrążonych w częstochowskim Parku im. Stanisława Staszica. Oprócz wyrobisk kopalnianych zobaczymy tutaj liczne specjalistyczne maszyny i urządzenia. Otwarcie ekspozycji miało miejsce w 2008 roku. Skansen jest częścią Muzeum Częstochowskiego.

Muzeum Historii Kolei

Częstochowa

Muzeum Historii Kolei w Częstochowie zostało założone w 2001 roku, a na jego siedzibę wybrano pomieszczenia znajdujące się na pierwszym piętrze dworca kolejowego Częstochowa Stradom. W muzeum przeniesiemy się w przeszłość i zobaczymy np. dawną kasę biletową z wyposażeniem, stare mundury kolejarskie, dokumenty i fotografie, lampy, szyny, mapy czy tabliczki znamionowe parowozów i innych maszyn. Muzeum umieszczono na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego.

Muzeum Prasy Śląskiej

Pszczyna

Ulica Piastowska jest głównym deptakiem Pszczyny. Wznoszą się przy niej kamienice przeważnie z XIX i XX wieku. Najbardziej w oczy rzuca się jednak niewielka kamieniczka, kryta gontem. Zbudowano ją w XVIII wieku, a obecnie mieści wyjątkowe Muzeum Prasy Śląskiej im. Wojciecha Korfantego. Gromadzi ono druki śląskie, zabytkowe maszyny i urządzenia drukarskie; w muzeum odtworzono gabinet redaktorski Wojciecha Korfantego. Na piętrze znajduje się „Izba u Telemanna”.

Muzeum Produkcji Zapałek

Częstochowa

Zapałki w pudełku z wizerunkiem czarnego kota są znane zapewne w każdym polskim domu. Niewielu jednak zdaje sobie sprawę z tego, gdzie się je produkuje i jakim sposobem. Odpowiedzi na te pytania udzieli wizyta w Muzeum Produkcji Zapałek w Częstochowie. Mieści się ono w najstarszej w Polsce fabryce zapałek, której tradycje sięgają 1882 roku. W muzeum zobaczyć można maszyny do produkcji, wystawę rzeźb z jednej zapałki, a nawet film dokumentalny z 1913 roku!

Muzeum Techniki Sanitarnej

Gliwice

Muzeum Techniki Sanitarnej jest najmłodszą instytucją muzealną na mapie Gliwic – zostało założone w 2005 roku. Mieści się na terenie Centralnej Oczyszczalni Ścieków.

Stara Fabryka

Bielsko-Biała

Jeszcze całkiem niedawno przemysł włókienniczy nadawał tempo życiu gospodarczemu Bielska-Białej. Od chwili rozwoju rzemieślniczego wyrobu sukna w XVI wieku, przez rozwój manufaktur, aż po rozkwit wielkich fabryk w XIX wieku stawiał miasto w rzędzie najważniejszych ośrodków przemysłowych tej części Europy. Prawie wszystkiego o bielskim włókiennictwie można się dowiedzieć w Starej Fabryce - Oddziale Muzeum Historycznego w Bielsku-Białej.

Oddział Odlewnictwa Artystycznego - Nowe Gliwice

Gliwice

Oddział Odlewnictwa Artystycznego Muzeum w Gliwicach należy do najnowocześniejszych prezentacji muzealnych w Polsce. Mieści się w dawnej maszynowni Kopalni Węgla Kamiennego „Gliwice”. Zwiedzający mogą zapoznać się z historią Królewskiej Odlewni Żelaza w Gliwicach, a także bogatą kolekcją odlewów artystycznych. Projektantem i wykonawcą multimedialnej wystawy zatytułowanej „Słusznie słyną dziś Gliwice” jest Mirosław Nizio, projektant Muzeum Powstania Warszawskiego.

Osiedle Giszowiec

Katowice

Osiedle Giszowiec w Katowicach to unikatowa na skalę europejską kolonia robotnicza, zbudowana w latach 1906-1910 dla pracowników zakładów przemysłowych – głownie kopalni „Giesche” (później „Wieczorek”), należących do spółki „Georg von Giesche’s Erben” (pol. Spadkobiercy Jerzego Giesche). Kolonię zaprojektowali Emil i Georg Zillmannowie, wdrażając w życie ideały „miasta – ogrodu”. Do dziś zachowały się domy mieszkalne i obiekty użyteczności publicznej.

Osiedle Nikiszowiec

Katowice

Osiedle Nikiszowiec w Katowicach, wraz z nieodległym Giszowcem, zaliczają się do najciekawszych realizacji kolonii robotniczych w Europie z przełomu XIX i XX wieku. Obydwa osiedla zaprojektowali na zlecenie spółki „Spadkobiercy Jerzego Giesche” wybitni berlińscy architekci – Emil i Georg Zillmannowie. Budowę Nikiszowca rozpoczęto w roku 1908. Wzniesiono dziewięć ceglanych kwartałów bloków, obiekty użyteczności publicznej, a także kościół.

Park Tradycji

Siemianowice Śląskie

Park Tradycji powstał w budynku dawnej maszynowni zlikwidowanej kopalni „Michał” w Siemianowicach Śląskich, której historia sięga połowy XIX wieku.

Radiostacja Gliwice

Gliwice

Drewniana wieża antenowa Radiostacji jest cudem przedwojennej myśli inżynierskiej oraz świadectwem odwagi jej budowniczych. Dzięki wysokości 111 m zajmuje obecnie pierwsze miejsce na liście najwyższych na świecie konstrukcji, zbudowanych całkowicie z drewna. Wzniesiono ją w 1935 roku na terenie nowo powstałej stacji nadawczej przy ulicy Tarnogórskiej. 31 sierpnia 1939 roku obiekt był miejscem akcji prowokacyjnej, przeprowadzonej przez funkcjonariuszy hitlerowskiego SS, zwanej w historiografii prowokacją gliwicką.

Sztolnia Królowa Luiza - Strefa Carnall

Zabrze

Sztolnia Królowa Luiza obejmuje zachowane obiekty i wyrobiska „Królowa Luiza” i Główną Kluczową Sztolnię Dziedziczną. Już wkrótce zostanie otwarta pierwsza podziemna trasa turystyczna wiodąca przez Sztolnię. Obecnie można zwiedzać rozbudowaną strefę naziemną, położoną przy Szybie „Carnall”. Obejmuje ona zabytkową Łaźnię Łańcuszkową kopalni „Królowa Luiza”, 100-letnią parową maszynę wyciągową oraz dwie wystawy tematyczne: „Kopalnia Edisona” i „Niezwykła historia”, opisujące losy największej ze śląskich kopalń oraz dzieje elektryfikacji i modernizacji rodzimego górnictwa węglowego. Możliwe jest także wejście na 31-metrową wieżę szybu „Carnall”.

Sztolnia Czarnego Pstrąga

Tarnowskie Góry

Sztolnia Czarnego Pstrąga to unikatowy, 600 metrowy fragment XIX wiecznej sztolni Fryderyk odwadniającej podziemia tarnogórskie, który pokonuje się łodziami. Sztolnia położona jest na terenie Parku Repeckiego. Obiekt wpisany został na Listę Pomników Historii.

Szyb Maciej

Zabrze

Zespół Szybu „Maciej” znajduje się w Zabrzu Maciejowie. Węgiel wydobywano w tym rejonie już w pierwszej połowie XIX w. Historia szybu sięga początku XX stulecia, wtedy na obszarze kopalni „Concordia” wykopano dziesiąty szyb, nazwany wówczas „Westschacht”, a po 1945 roku przemianowany na „Maciej”. Zespół ten funkcjonował aż do likwidacji macierzystej kopalni. Dzisiaj zwiedzić tu możemy wieżę wyciągową, z której podziwiamy panoramę okolicy, budynki nadszybia i maszyny wyciągowej oraz ujęcie wody pitnej.

Muzeum Tyskich Browarów Książęcych

Tychy

Tradycje piwowarstwa w Tychach sięgają 1629 roku, co zaznacza się zresztą na piwnej etykiecie - pod książęcą koroną. Nowoczesny browar powstał w tym mieście za sprawą księcia Jana Henryka XI Hochberga von Pless, w drugiej połowie XIX wieku. Później rozwinął się w jeden z największych browarów na ziemiach polskich. Jego historię i dzień dzisiejszy przybliża Muzeum Tyskich Browarów Książęcych. To połączenie nowoczesnego muzeum ze zwiedzaniem współczesnego zakładu i degustacją uznanej marki piwa.

Szyb Prezydent Kompleks Sztygarka

Chorzów

Zabudowania dawnej kopalni węgla kamiennego „Prezydent” w Chorzowie zaliczają się do najważniejszych zabytków architektury i techniki górniczej na Górnym Śląsku. Ewenementem na skalę europejską jest wieża wyciągowa, zbudowana w unikatowej technologii żelbetowej w latach 30. ubiegłego stulecia. Obok wieży zachowały się liczne budynki kopalniane, których część zagospodarował kompleks gastronomiczno-hotelowy „Sztygarka”.

Zabytkowa Kopalnia Srebra

Tarnowskie Góry

Ok. 1490 – Chłop zwany Rybką, zamieszkujący osadę Tarnowice (ob. Tarnowice Stare, dzielnica Tarnowskich Gór), odkrył pierwszą bryłę kruszcu. Błyszczącą rudę odsłoniły najprawdopodobniej korzenie powalonego drzewa. Wydarzenie to sprawiło, że tutejsze bogactwa mineralne zaczęły przyciągać licznych kopaczy srebra i ołowiu, których ogarnęła prawdziwa gorączka. Wkrótce powstała tu osada górnicza. Jej dynamiczny rozwój przyczynił się do nadania osadzie praw miejskich i Statusu Wolnego Miasta Górniczego.

Zabytkowa Kopalnia Ignacy

Rybnik

W Niewiadomiu, jednej z dzielnic Rybnika, odnajdziemy - należącą do najstarszych na Górnym Śląsku - kopalnię węgla kamiennego „Ignacy”. Powstała ona z inicjatywy pruskiego ministra, Karola Jerzego von Hoyma, już w 1792 roku. Pod zmienianymi nazwami pracowała ponad 200 lat. W XXI wieku jej budynki nawierzchniowe wraz z wyposażeniem zostały udostępnione do zwiedzania. Szczególnie interesujące są dwie cenne i czynne parowe maszyny wyciągowe. Obiekt leży na Szlaku Zabytków Techniki województwa śląskiego.

Kolej Wąskotorowa w Rudach

Rudy

W połowie dawnej linii kolei wąskotorowej, pomiędzy Gliwicami a Raciborzem, leży stacja Rudy. Zlokalizowany tu skansen kolejowy wraz z pozostałym, kilkukilometrowym odcinkiem torów (po którym kursują składy turystyczne) stanowi atrakcję na Szlaku Zabytków Techniki. Kolej wąskotorowa w Rudach pojawiła się z końcem XIX w. Wówczas to firma „Kramer i spółka” w marcu 1899 r. oddała do użytku linię kolejową na 23-kilometrowej trasie z Gliwic, przez Nieborowice, do Rud i Raciborza Płoni, a trzy miesiące później uruchomiła na niej przewozy pasażerskie.

Kolonia Robotnicza Ficinus

Ruda Śląska

Kolonia Ficinus to historyczne osiedle robotnicze znajdujące się przy ul. Kubiny w Rudzie Śląskiej-Wirku. Osiedle to powstało w 1867 roku dla pracowników kopalni Gottessegen (obecnie kopalnia Pokój). Właścicielami kopalni byli przemysłowcy z rodu Donnersmarcków, którzy byli również fundatorami osiedla.

Stacja Wodociągowa Zawada

Karchowice

Stacja Wodociągowa w Karchowicach niedaleko Pyskowic została oficjalnie otwarta w 1895 roku, jako pierwsze państwowe (wtedy pruskie) ujęcie wody pitnej, które miało zaspokoić potrzeby mieszkańców aglomeracji górnośląskiej. W stylowych, ceglanych budynkach podziwiać możemy zachowane z pierwotnego wyposażenia urządzenia, m.in. tłokowe zespoły pompowe, turbozespół pompowy, sprężarki tłokowe czy kotły parowe. Stacja produkuje czystą wodę do dnia dzisiejszego.

Browar Obywatelski

Tychy

W Tychach, oprócz powszechnie znanego Browaru Książęcego, istniał również zakład produkcji piwa noszący nazwę Browar Obywatelski. Rozpoczął on działalność pod koniec XIX w., kiedy to był własnością spółki Brieger Aktien Brauerei Gesellschaft. Po wieku funkcjonowania zakład zakończył produkcję w 1999 r. Obecnie w jego starych budynkach, stanowiących własność prywatnej firmy, mieści się centrum rozrywkowe z restauracją oraz klubem muzycznym.

Muzeum Ustrońskie

Ustroń

W 2008 roku, po 236 latach nieprzerwanej pracy, zakończyła działalność Kuźnia Ustroń. Uzdrowiskowa rola miasta wzięła górę nad przemysłem. Obecnie tradycje ustrońskiego hutnictwa i kuźnictwa – obok innych wystaw - poznać można w Muzeum Ustrońskim, mieszczącym się w budynku dawnej dyrekcji huty „Klemens”. Muzeum stara się pełnić rolę miejskiego centrum kulturalnego, dlatego poza działalnością ekspozycyjną wydaje książki, organizuje jubileusze, spotkania i koncerty, popularyzuje ustrońskich twórców. Muzeum umieszczone jest na Szlaku Zabytków Techniki województwa śląskiego.

Kopalnia Guido

Jedna z czołowych atrakcji województwa śląskiego, Kopalnia „Guido” w Zabrzu, powstała w latach 50. XIX wieku. Imię otrzymała na cześć swojego właściciela, magnata przemysłowego, Guido Henckela von Donnersmarcka.

Sztolnia Królowa Luiza - Strefa Wilhelmina

Zabrze

W 1983 roku dyrekcja KWK „Zabrze – Bielszowice” podjęła decyzję budowy nowej sztolni szkoleniowo-propagandowej, którą połączono ze starymi wyrobiskami dawnej kopalni „Królowa Luiza”. Powstała wzorcowa sztolnia szkoleniowa, doskonale imitująca prawdziwą kopalnię i posiadająca m.in. zmechanizowane ściany wydobywcze. Otwarcie całego zespołu wyrobisk, nazwanego Ośrodkiem Szkolenia Zawodowego i Propagandy Górnictwa przy KWK „Zabrze – Bielszowice”, nastąpiło w grudniu 1985 r. Współcześnie na bazie dawnego ośrodka szkoleniowego i wyrobisk „Królowej Luizy” powstał Park 12C, dedykowany przede wszystkim dla rodzinom z dziećmi i zorganizowanym grupom szkolnym.

Browar Zamkowy Cieszyn

Cieszyn

Browar Zamkowy w Cieszynie powstał w latach 40. XIX w. Założony został przez Karola Ludwika Habsburga, arcyksięcia cieszyńskiego. Powstał na terenie usytuowanego w centrum miasta wzgórza zamkowego. Kontynuował stare, średniowieczne tradycje miejscowych piwowarów, wykorzystując nowoczesne metody produkcji i oferując nowy produkt – piwo typu pilzneńskiego, które zaczęło zyskiwać na popularności od połowy XIX wieku. Browar to funkcjonujący do dziś zakład produkujący piwa rzemieślnicze.

Wieże KWK Polska

Świętochłowice

K.W.K. Polska (pierwotna nazwa "Deutschlandgrube") - znajdowała się w Świętochłowicach obecnie po kopalni zostały już tylko dwie wieże szybowe I i II. Powstała 24 października 1873 przez połączenie pól górniczych: "Boheln", "Gefall", "Faustin", "Hexenkessel".

Stary Młyn - Muzeum Dawnych Rzemiosł

Żarki

Muzeum Dawnych Rzemiosł to muzeum interaktywne – rodzaj parku technicznego. Elementy ekspozycji pozwalają na: dotykanie, zaglądanie, sprawdzanie, wąchanie itd. Zwiedzający będą mogli samodzielnie wykonywać drobne prace związane z rzemiosłami, zarówno podczas zwiedzania ekspozycji jak i w sali warsztatowej. Obiekt jest przystosowany do zwiedzania przez osoby niepełnosprawne.

Muzeum Hutnictwa Cynku - Walcownia

Katowice

Walcownia Cynku w Katowicach - Szopienicach to poprzemysłowy zabytek, unikalny budynek na skalę światową, wpisany w industrialne dziedzictwo regionu, który realnie wpłynął na rozwój Śląska. Jest jednym z pomników historii potężnego przemysłu hutniczego dającego przecież nie tak dawno pracę i utrzymanie dla wielu pokoleń Katowic.

Muzeum Śląskie

Katowice

Kompleks budynków Muzeum Śląskiego, znajdujący się na terenie dawnej Kopalni Węgla Kamiennego Katowice, wraz z innymi powstałymi tutaj instytucjami tworzy Strefę Kultury – nowe centrum życia kulturalnego miasta. Kopalnia węgla kamiennego “Katowice” pracowała od trzeciego dziesięciolecia XIX wieku, aż do końca stulecia ubiegłego. Łącznie wydobyła około 120 mln ton węgla. Pozostały po niej charakterystyczne, zabytkowe budynki, spośród których duża część została zbudowana jeszcze w XIX wieku, a poszczególnym gmachom nadano kształty nawiązujące do budownictwa romańskiego i gotyckiego. To właśnie te tereny pokopalniane zagospodarowało na swoją nową siedzibę Muzeum Śląskie.

Familoki

Czerwionka-Leszczyny

Jeden z najlepiej zachowanych układów urbanistycznych osiedla robotniczego z pierwszej połowy XX w. To całościowy kompleks, obejmujący zabudowę mieszkalną, gospodarczą i zieleń obsadzenia ulic, związany z historią kopalni Dębieńsko w Czerwionce (powiat rybnicki).

Fabryka Porcelany

Katowice

Budynki dzisiejszej Fabryki Porcelany pochodzą z przełomu XIX i XX wieku. Pełniły wówczas funkcję fabryki pasz, która w latach 1923-25 została przebudowana na fabrykę „Porcelana Giesche”. Od tamtej pory zakład nieustannie się rozwijał i zwiększał produkcję, także po zajęciu przez Niemców w 1939 r. Po II wojnie światowej fabrykę znacjonalizowano, a w 1952 r. zmieniono nazwę zakładów i znak fabryczny na „Bogucice”.

Pogoda

Katowice