11 lutego - Tłusty Czwartek

Autor:
Agnieszka ŚOT
Data publikacji:
25 Styczeń 2021
Odsłuchaj tekst

Staropolskie przysłowie 

Powiedział Bartek, że dziś tłusty czwartek, a Bartkowa uwierzyła, dobrych pączków nasmażyła.

kreple

Data Tłustego Czwartku jest zależna od daty Wielkanocy, dlatego jest on świętem ruchomym. Kolejny/następny czwartek jest czwartkiem po Środzie Popielcowej i należy już do okresu wielkiego postu. Tłusty Czwartek może więc wypaść pomiędzy 29 stycznia, a 4 marca. Wtedy mamy pole do popisu. Oczywiście najpopularniejszymi potrawami są pączki/kreple, faworki/chrusty/chruściki, oponki i ptysie.

Charakterystyczną potrawą przygotowywaną na Ostatki były krepliki, kreple (pączki). Była to dość droga potrawa, biorąc pod uwagę to, że rodziny śląskie były liczne i trzeba było usmażyć dużo kreplików, aby starczyło ich dla wszystkich. Dawniej, jak i obecnie, smażono krepliki z nadzieniem, ale także i bez nadzienia, zabierając łyżką umoczoną w oleju z garnka porcję wyrośniętego ciasta i wkładając ją na rozgrzany tłuszcz.
Wyraz polski „faworki” został zapożyczony z języka francuskiego „faveur”, a oznacza wąską wstążeczkę, tasiemkę jedwabną. Faworki to cienkie, kruche ciastka w kształcie pasków (wstążek) przekrajanych w środku wzdłuż i przewiniętych, smażone w tłuszczu. Już w latach trzydziestych XX wieku w publikacji pt. „Nasza Kuchnia” Walburgii Fójcikowej z 1937 roku znajduje się przepis na „chróst” (dawne nazewnictwo).

Kiedyś zajadano się pączkami nadziewanymi słoninąboczkiem i mięsem, które obficie zapijano wódką (ups, dozwolone od lat 18-stu).

Wtedy był to dzień, w którym świętowano odejście zimy i nadejście wiosny. Spożywane były tłuste potrawy, zwłaszcza mięsa, kapusta ze skwarkami czy słonina. Pączki, przygotowywano z ciasta chlebowego, a nadziewane m.in. słoniną, stanowiły tylko zagryzkę.

 

Nie tylko w Polsce

Niemcy w Fette Donnerstag objadają się pączkami. Ich odmiana Tłustego Czwartku, uważana jest za najhuczniejszą z zabaw. Możemy zobaczyć tam barwne korowody i  defilady. Mężczyźni tego dnia muszą pamiętać o zdjęciu krawatów, gdyż zgodnie z tradycją siegającą 1824 roku, może zostać im on odcięty. Tłusty czwartek, czyli Jueves Lardero w Hiszpanii, to wielkie drożdżowe bułki z jajkiem na twardo i kiełbasą w środku. We Francji święto, które najbardziej przypomina nasz tradycyjny Tłusty Czwartek, to Mardi Gras - obchodzone we wtorek. To dzień pełen gofrów, pączków, faworków oraz naleśników z sosem pomarańczowym - crepes suzette. W Wielkiej Brytanii to Pancake Tuesday - Dzień Naleśnika. Wtedy naleśniki podaje się na słodko z dodatkiem czekolady, dżemu, bitej śmietany, czasem nawet z dodatkiem warzyw lub mięsa. Na południu Europy - we Włoszech i Grecji, wszyscy zasiadają do wspólnego grilla i pochłaniają nieograniczone ilości pieczonego mięsa. A Węgrzy z kolei w Torkos Tsutorok odwiedzają winiarnie i restauracje.

 

W domowym zaciszu

Przygotowanie pączków i faworków może być świetną zabawą. Szczególnie jeśli zaangażujemy w to przyjaciół czy rodzinę. Pączki z nadzieniem różanym, karmelowym, budyniowym czy oreo – wszystko zależy od Waszych gustów smakowych.

 

Przepisy

Przedstawiamy inspirujące przepisy na pączki oraz faworki:

Drożdże rozrobić z odrobiną ciepłego mleka, dodać z 1 łyżkę mąki, wsypać cukier, wszystko dobrze wymieszać i pozostawić na 15–20 minut. Dodać żółtka rozbite z cukrem do białości, wlać mleko i masło, bardzo dokładnie wyrobić. Jeśli ciasto jest za rzadkie, dosypać mąki – tak, aby dało się później uformować pączki. Pozostawić do wyrośnięcia. Po wyrośnięciu ciasta wyłożyć je na stolnicę wysypaną mąką, rozciągnąć ręką, wykrawać z niego szklanką koła i kłaść na nie kupki konfitur lub marmolady, po czym zaklejać jak pierogi. Pozostawić w ciepłym miejscu do wyrośnięcia.
Faworki to cienkie, kruche ciastka w kształcie pasków (wstążek) przekrajanych w środku wzdłuż i przewiniętych, smażone w tłuszczu.
Czarny pączek/kaszanka z dziczyzny/puree jabłko/chrust z boczku/czarny czosnek/rabarbar.
Wyświetlenia:  497